Psychoterapia poznawczo - behawioralna

Psychoterapia poznawczo - behawioralna. Czym jest i czy nadaje się dla mnie?

Jeśli zależy Ci na terapii, która jest skuteczna i szybsza niż inne podejścia, to jest to dla Ciebie. Psychoterapia poznawczo – behawioralna to forma leczenia zaburzeń poparta wieloma dowodami skuteczności. Jest to jedna z najlepiej przebadanych i dających rzeczywiste, wymierne korzyści form terapii.

U podstaw prowadzonej w tym nurcie drogi pacjenta do lepszego zrozumienia siebie oraz poradzenia sobie z problemem leży założenie, że nic nie odbywa się bez przyczyny. Myśli, sposób interpretacji świata i postrzeganie siebie wpływają na nasze zachowanie oraz funkcjonowanie. To właśnie wielokierunkowość zależności między myślami, emocjami, zachowaniem, a objawami fizjologicznymi pozwoliła Albertowi Ellisowi stworzyć, klasyczny już, model pojmowania problemów pacjenta zwany modelem ABC. Konkretna sytuacja (A) aktywuje nasze przekonania (B) uruchamiając w ten sposób pewne emocje i tym samym wpływając na nasze zachowania (C), którym towarzyszą specyficzne objawy płynące z ciała. Na przykładzie napadów paniki można to przedstawić w następujący sposób:

To właśnie uchwycenie tych zależności pozwala nam dostrzec źródło dyskomfortu osoby zgłaszającej się, stworzyć konceptualizację i rozpocząć pracę nad dalszymi krokami terapii. Definiowanie problemu jest jednym z podstawowych etapów i jawi się jako proces dynamiczny, odbywający się od pierwszej sesji. Dla terapeutów poznawczo – behawioralnych istotne jest, aby pacjent był w stanie opanować umiejętność rozpoznawania pewnych dysfunkcjonalnych sposobów myślenia wpływających na jego zachowanie. Nad tym pracujemy na początku. W zależności od klasy problemu terapeuta czerpie z puli technik poznawczych i behawioralnych, w różnym natężeniu, w pracy terapeutycznej z pacjentem w czasie całego trwania procesu terapii. Techniki poznawcze mają za zadanie przede wszystkim zmianę sposobu myślenia pacjenta, zaś behawioralne modyfikację konkretnych zachowań.

Istotną dla nas rzeczą jest cel terapii, wypracowany wspólnie, poparty pełną akceptacją ze strony pacjenta. W konsekwencji pracujemy nad celami skonkretyzowanymi, mierzalnymi, osiągalnymi, realnymi i określonymi w czasie. Gdy cel terapii zostaje dookreślony używamy dobranych pod tym kątem technik poznawczych i behawioralnych, będących niejako środkiem osiągnięcia celu samego w sobie. Wspólne określenie celu terapii jest niezbędne zważywszy na fakt, że pacjent jest najlepszym ekspertem od samego siebie.

Proces terapeutyczny w podejściu poznawczo – behawioralnym jest ustrukturalizowany i skupiony na teraźniejszości. Zakłada on pracę zarówno ze strony terapeuty jak i pacjenta. Oznacza to, że terapia nie kończy się na wizycie w gabinecie, a pacjent ma do wykonania zadania między sesjami, które wpływają na szybsze rozwiązanie problemu oraz skuteczność procesu terapeutycznego. Podejście to zakłada więc chęć do zmiany oraz posiadanie motywacji, będących niejako fundamentem zmiany. Jednym z pierwszoplanowych elementów terapii jest również gruntowna psychoedukacja dotycząca problemu, z którym osoba zgłaszająca się przychodzi. Umożliwia nam to zrozumienie specyfiki problemu, jego następstw oraz pracę nad zmianą zniekształceń poznawczych.

Wreszcie, terapia poznawczo – behawioralna jest formą terapii krótkoterminowej. W zależności od problemu czas jej trwania jest w ogólnych zarysach określony.

Joanna Danis (Nawrocka) – psycholog, psychoterapeuta poznawczo – behawioralny