Celiakia

Celiakia (ang. Coeliac disease, choroba trzewna, CD) – autoimmunologiczna choroba glutenozależna. Charakteryzuje się trwałą nietolerancją białka jakim jest gluten, a dokładniej jednej, zawartej w nim frakcji, tj:

  • gliadyny w pszenicy
  • sekaliny w życie
  • hordeiny w jęczmieniu

Niektóre źródła uznają za toksyczną również aweninę pochodzącą z owsa, jednakże jest to nieaktualna informacja. Ziarna owsa pierwotnie nie zawierają toksycznych frakcji glutenu, jednakże może on się tam znaleźć poprzez zanieczyszczenie. W Polsce było to częste zjawisko, gdyż pola uprawne pszenicy i owsa zazwyczaj ze sobą sąsiadowały. Aktualnie jednak odchodzi się od tej praktyki i ziarna owsa stają się bezpieczne dla osób z chorobą trzewną.

Celiakia ujawnić się może w każdym wieku
Objawy kliniczne u chorego pacjenta mogą zacząć się pojawiać w każdym wieku. Pierwszym okresem, w którym zauważyć można symptomy CD jest moment wprowadzenia glutenu do diety dziecka. Od tego czasu, choroba może ujawnić się w każdym wieku, aż do późnej starości. Zauważono jednak, iż choroba występuje dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Inne choroby glutenozależne często mylone z celiakią
Do innych chorób glutenozależnych zaliczamy alergię na pszenicę, nieceliakalną nadwrażliwość na gluten (NCGS) oraz chorobę Duhringa (opryszczkowe zapalenie skóry). Celiakia często mylona jest z alergią, jednakże bardzo ważne jest odróżnienie tych chorób od siebie podczas diagnostyki. Pacjenci z chorobą trzewną powinni być pod stałą opieką lekarza – gastroenterologa, a także okresowo badani pod kątem niedoborów lub rozwijających się chorób towarzyszących (Osoby chore na celiakię znajdują się w grupie ryzyka wystąpienia towarzyszących chorób autoimmunologicznych takich jak np. choroba Hashimoto, ale także chorób spowodowanych niedoborami witamin np. anemia). Dodatkowo u pacjentów z celiakią występuje encefalopatia jelita cienkiego oraz uszkodzenie lub zanik kosmków jelitowych.

Okres regeneracji jelit po wprowadzeniu diety jest różny, u osób dorosłych może trwać nawet ponad dwa lata. Dlatego ważne jest sprawdzanie stanu jelit za pomocą biopsji jelita cienkiego. Objawy te występują rzadko, lub nie występują w ogóle u pacjentów z NCGS i alergią na pszenicę.

Mgr Anna Marciniak – psycholog, dietetyk i psychodietetyk