Anemia u pacjentów z chorobą trzewną

Osoby chore na celiakię są szczególnie narażone na niedobory takich składników jak żelazo, witamina B12, B9, B6, wapń i cynk. Ich poziom we krwi powinien być stale kontrolowany za pomocą corocznych badań krwi, a ewentualne braki uzupełniane

Żelazo
Żelazo w organizmie człowieka jest wchłaniane w górnym odcinku jelita cienkiego. U osób chorych na celiakię proces ten może być zaburzony ze względu na występującą encefalopatię. Niedobór żelaza we krwi prowadzi do upośledzenia procesu produkcji erytrocytów (czerwonych krwinek), co skutkować może wystąpieniem anemii.
Objawy anemii:

• ogólne osłabienie organizmu
• senność
• szybkie zmęczenie
• bladość skóry
• obniżona koncentracja
• bóle i zawroty serca
• kołatanie serca
• duszności

W przypadku zaobserwowania u siebie takich objawów pacjent powinien niezwłocznie zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu, gdzie dostanie skierowanie na badania krwi.
Jeżeli badania potwierdzą anemię spowodowaną niedoborem żelaza, należy zwiększyć ilość tego pierwiastka w diecie, a w niektórych przypadkach, za zgodą lekarza, włączyć suplementację.

Żelazo dzielimy na:

• • żelazo hemowe (pochodzenia zwierzęcego, w organizmie wchłania się w około 20%)

Źródła żelaza hemowego w diecie:

• • • Czerwone mięso
    • Drób
    • Podroby (wątroba, nerki, żołądki)
    • Ryby
    • Żółtko jaja
  • żelazo niehemowe (pochodzenia roślinnego, w organizmie wchłania się w około 5%)

Źródła żelaza niehemowego w diecie:

• • Tofu
  • Nasiona roślin strączkowych (soja, fasola biała, soczewica czerwona, ciecierzyca)
  • Pietruszka nać
  • Brukselka
  • Brokuł
  • Zielonoliściaste warzywa (Szpinak, roszponka, rukola)
  • Pestki dyni
  • Buraki
  • Sezam
  • Orzechy
  • Kasza quinoa, jęczmienna, gryczana

Na przyswajalność żelaza w organizmie można wpłynąć pozytywnie, zwiększając lub negatywnie, zmniejszając jego wchłanialność, za pomocą dodatku do diety odpowiedniego składnika.

Składniki w diecie zwiększające wchłanianie żelaza:

• Witamina C (obecna w owocach i warzywach np. brukselka i brokuł zawiera jednocześnie dużo żelaza oraz witaminy C)
• Kwasy organiczne (kwas jabłkowy, kwas winowy)
• Związki siarki (występują w cebuli i czosnku)
• Skrobia oporna
• Oligosacharydy (np. sacharoza, tj cukier)
• Fruktoza (występująca w owocach)

Składniki w diecie zmniejszające wchłanianie żelaza:

• Błonnik pokarmowy (występuje w dużych ilościach w produktach pełnoziarnistych np. chlebie)
• Wapń (występuję w nabiale)
• Białko sojowe (występuje w przetworach sojowych np. tofu)
• Taniny (zawarte w kawie i herbacie)
• Fityniany (występują w nasionach roślin strączkowych, kaszach i orzechach)
• Szczawiany (występują w szczawiu, szpinaku, rabarbarze, kawie i herbacie)

Mgr Anna Marciniak – psycholog, dietetyk i psychodietetyk