Diagnostyka choroby trzewnej

Wraz z zaobserwowaniem u siebie objawów pacjent powinien zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki choroby trzewnej. Bardzo ważne jest, aby nie przechodzić samemu na dietę bezglutenową przed przeprowadzeniem pełnej diagnozy, gdyż może to zaburzyć jej wyniki.
Pierwszym krokiem w diagnozie jest przeprowadzenie badania serologicznego krwi w celu wykrycia przeciwciał:

  • przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG) w klasie IgA – test ELISA
  • przeciwko endomysium mięśni gładkich (EmA)
  • przeciwko deaminowanemu peptydowi gliadyny (DGP)

Według najnowszych badań negatywny wynik nie jest jednoznaczny z brakiem choroby u pacjenta. Około 20 % badanych pacjentów z celiakią nie wytwarza w ogóle podanych przeciwciał, a u niektórych ich obecność nie koreluje z wystąpieniem zmian w jelicie cienkim. Dlatego też bardzo ważny w diagnostyce CD jest przeprowadzenie biopsji jelita cienkiego.

Biopsja jelita cienkiego
Jest to badanie endoskopowe przeprowadzane podczas gastroskopii, w trakcie którego pobiera się wycinek z jelita cienkiego, który następnie ocenia się za pomocą skali Marsha-Oberhubera.

Skala Kategoria
Marsh 0 Prawidłowa błona śluzowa jelita, brak zmian morfologicznych
Marsh 1 Typ naciekowy, w którym kosmki jelitowe nie są zmienione, ale stwierdza się obfity naciek z limfocytów śródnabłonkowych w śluzówce jelita
Marsh 2 Typ rozrostowy w którym oprócz nacieku limfocytów w nabłonku widoczne są cechy rozrostu krypt (wgłobień nabłonka jelita) w stosunku do kosmków jelitowych
Marsh 3a Typ destrukcyjny, z obfitym naciekiem limfocytów i łagodnym zanikiem kosmków
Marsh 3b Typ destrukcyjny, z obfitym naciekiem limfocytów i wyraźnym zanikiem kosmków
Marsh 3c Typ destrukcyjny, z obfitym naciekiem limfocytów i całkowitym zanikiem kosmków (atrofią)
Marsh 4 Całkowity zanik kosmków jelitowych i hipoplazja krypt

W ostatnich latach pojawiła się nowa metoda, pozwalająca na przeprowadzenie badania za pomocą kapsułki endoskopowej. Jest to bardzo wygodny sposób, polegający na połknięciu kapsułki z kamerą, dzięki czemu lekarz może obejrzeć cały układ pokarmowy pacjenta. Jednakże podczas takiego badania nie można pobrać wycinka z jelita, a tym samym ocenić dokładnie zmian jakie w nim zaszły.

Testy genetyczne
Badania wykazały, że za wystąpienie choroby trzewnej odpowiadają m.in. dwa allele HLA-DQ2 oraz HLA-DQ8. Geny te występują u około 20-40% ogólnej populacji, więc ich obecność nie zawsze świadczy o wystąpieniu choroby trzewnej, ale kwalifikuje pacjenta do grupy ryzyka. Do wystąpienia choroby potrzebna jest jeszcze ekspozycja na czynnik środowiskowy. Jednakże epidemiologia nie została jeszcze do końca poznana.

Mgr Anna Marciniak – psycholog, dietetyk i psychodietetyk